NIK o pieczy zastępczej – wyniki kontroli
Skontrolowano:
– prawidłowość przyjęcia i realizacja opieki nad dzieckiem w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego,
– prawidłowość organizacji pracy zawodowych rodzin zastępczych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych typu interwencyjnego przez powiatowe centra pomocy rodzinie/organizatorów pieczy zastępczej,
– prawidłowość i skuteczność działań na rzecz unormowania sytuacji dzieci (zarówno przez placówki, jak i PCPR/organizatorów pieczy zastępczej).
Jak wynika z wniosków pokontrolnych, samorządy powiatowe powinny:
– zapewnić rodzinom zastępczym wszechstronne wsparcie przewidziane w ustawie, w szczególności w zakresie łatwiejszego dostępu do lekarzy, specjalistów oraz terapeutów;
– zapewnić odpowiednie do potrzeb liczby miejsc w pieczy rodzinnej dla dzieci znajdujących się w sytuacji kryzysowej, w tym zwłaszcza pieczy rodzinnej dla dzieci poniżej 10. roku życia;
– przestrzegać przez PCPR/Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie/Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej zasady krótkotrwałości pobytu dzieci przyjętych w trybie interwencyjnym w pogotowiach opiekuńczych i rodzinnych. Tj. podejmowanie działań w celu szybkiego przeniesienia wychowanków, głównie dzieci poniżej 10. roku życia, do pieczy rodzinnej lub placówek socjalizacyjnych;
– monitorować postępowania sądowe i rzetelnie reprezentować interesy dzieci umieszczone w pieczy zastępczej. W szczególności w zakresie dochodzenia świadczeń alimentacyjnych należnych wychowankom przebywającym w pieczy, zwłaszcza powyżej 12 miesięcy, oraz dotyczących unormowania ich sytuacji prawnej – w celu skrócenia pobytu w pieczy doraźnej;
– występować do właściwego sądu z wnioskiem o wszczęcie z urzędu postępowań o wydanie zarządzeń wobec dziecka – celem uregulowania jego sytuacji prawnej w terminie 18 miesięcy od dnia umieszczenia w pieczy.
Raport NIK zawiera również wiele zaleceń dla kierowników placówek opiekuńczo -wychowawczych wśród których znalazły się:
– uregulowanie współpracy z PCPR, OPS (w tym asystentami rodziny), sądami (w tym kuratorami) oraz rodziną biologiczną i innymi bliskimi wychowankowi osobami w celu poprawy jakości i skuteczności działań na rzecz unormowania sytuacji prawnej dziecka oraz rzetelnego reprezentowania jego interesów,
– kierowanie do właściwych sądów po posiedzeniach Zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka wniosków dotyczących zasadności pobytu w terminach ustawowych i dla każdego dziecka w placówce,
– monitorowanie postępowań sądowych dotyczących dzieci, w celu rzetelnego dopilnowania interesu wychowanków i skrócenia ich pobytu w pieczy zastępczej,
– wnioskowanie do sądu o unormowanie z urzędu sytuacji prawnej każdego dziecka przebywającego w pieczy zastępczej 18 miesięcy,
– przestrzeganie zasady krótkotrwałości pobytu dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu interwencyjnego poprzez wnioskowanie i informowanie PCPR oraz właściwego sądu zarówno o umieszczeniu w placówce dzieci poniżej 10. roku życia, jak i przedłużaniu się pobytów,
– wnioskowanie do sądu i PCPR o niezwłoczne przeniesienie dzieci z uregulowaną sytuacją prawną z placówki typu interwencyjnego do placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego lub do rodzin zastępczych,
– zgłaszanie dzieci z uregulowaną sytuacją prawną do ośrodków adopcyjnych.
Zapraszamy do zapoznania się z całością wystąpienia NIK: